เป็นวรรณคดีที่แต่งขึ้นในสมัยรัตนโกสินทร์

ธารทองแดงคือธารน้ําบริเวณพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี

เนื้อหาของเรื่องกล่าวถึงธรรมชาติที่พบเห็นขณะเดินทางทางน้ํา

แต่งด้วยคําประพันธ์ประเภทกาพย์ห่อโคลงคือใช้กาพย์ฉบัง ๑๖ กับโคลงสี่สุภาพ

เลียงผาอยู่พ่างพื้น ภูเขา

ยูงทองย่องย่างเยื้อง รําฉวาง

ฝูงลิงยวบยาบต้น พวาหนา

มัจฉาชาตินานา หวั่นหว้าย

การเล่นคํา

การใช้คําโทโทษ

การเคลื่อนไหว

การเลียนเสียงธรรมชาติ

เร่ร่ายผายผาดผัง                 หัวริกรื่นชื่นชมไพร

ห่อห้อยย้อยลงมา                    แต่ค่าไม้ใหญ่สูงงาม

เครื่องสูงเพราเพริศพราย ชมชุมสายซ้ายขวาเคียง

แต่งไว้ให้สถิตเสถียร   จำเนียรกาลนานสืบไป

อุปมา

อุปลักษณ์

บุคคลวัต

อติพจน์

กวางทรายร่ายกินหญ้า สุกรป่าพาพวกจร

ธารไหลใสสะอาด มัจฉาชาติดาษนานา

กัดงูงูยิ่งพัน อ้าปากง่วงล้วงตับกิน

เหมือนกวางอย่างตาหู มีเขี้ยวน้อยสร้อยแนมสอง

ฝูงค่างหว่างพฤกษา มาสู่

หัวลิงหมากเรียกไม้ ลางลิง

กระจายสยายคลี่ซร้อง นงพงา

สไบบางนางสีดา ห่อห้อย