การกำหนดเส้นทางการเดินทัพ

วางแผนจำนวนไพร่พลในกองทัพ

การลดหย่อนผ่อนโทษให้แก่บรรดาแม่ทัพนายกอง

การกล่าวเชิญพระมหาอุปราชาให้เสด็จออกมาทำศึกยุทธหัตถี

ขับคชเข้ายุทธ์แย้ง ด่วนด้วยโดยถวิล

เหินหัยราชรีบร้อน ไปเตือนต้อนกองหน้า

หัสดินปิ่นธเรศไท้ โททรง

พลางพระทรงไอยรา ฤทธิ์แกล้ว

สมเด็จพระนเรศวรและเจ้าพระยาไชยานุภาพ

สมเด็จพระเอกาทศรถและเจ้าพระยาปราบไตรจักร

เจ้าพระไชยานุภาพและเจ้าพระยาปราบไตรจักร

เจ้าพระยาไชยานุภาพและพลายพัทธกอ

บุรพนิมิต

จิตนิวรณ์

เทพสังหรณ์

ธาตุโขภ

คำนึงนุชไป่เปลือง จิตท่าน ถวิลนา / เจ็บอุระราชไข้ ขุ่นแค้นคับทรวง

ระลวงรำลึกอ้า บังอร/ ยลแต่แสงศศิธร ถ่องฟ้า

กระหม่ากระเหม่นทรวง สั่นซีด พักตร์นา/ หนักหฤทัยท่านร้อง เรียกให้โหรทาย

พิศโพ้นพฤกษ์พบู บานเบิก ใจนา/พลางคะนึงนุชน้อย แน่งเนื้อนวลสงวน

ร่ายสุภาพและโคลงสุภาพ

โคลงสี่สุภาพ และโคลงกระทู้

โคลงสี่สุภาพและกาพย์ยานี ๑๑

ร้อยแก้วที่มีคำประพันธ์ครบทั้งหมด

ไม่มีการกำหนดหรือบังคับฉันทลักษณ์ใดๆ ทั้งสิ้น

ข้อบังคับจำนวนคำและสัมผัส มีการบังคับเรื่องของคำครุ ลหุ (คำหนักเบา)

มีลักษณะบังคับการกำหนดคำเอก คำโท ร้อยกรองเรียบเรียงอย่างเข้าคณะ

มีการบังคับเสียงคำท้ายวรรคมักนิยมใช้แต่งกับบทสวดจึงให้ความรู้สึกว่าสูงส่ง

พระนเรศวร

พระมหาอุปราชา

พระเจ้านันทบุเรง

สมเด็จพระเอกาทศรถ

พวกพลทัพรามัญ เห็นไทยผันหนีหน้า ไป่หยุดยั้งช้า ตื่นต้อนแตกฉาน น่านนา

ว่องต่อว่องชิงชัย ไวต่อไวชิงชนะ ม้าไทยพะม้ามอญ ต่างเข้ารอนเข้าโรม

ธก็ไสสองสารทรง ตรงเข้าถีบเข้าแทง ด้วยแรงมันแรงกาย หงายงาเสยสารเศิก

ธุมาการเกิดกระลบ อบอลเวงฟากฟ้า ดูบ่รู้จักหน้า หนึ่งสิ้นแสงไถง แลนา

เนื้อหา

กลวิธีการแต่ง

สำนวนโวหาร

มีเฉพาะข้อเท็จจริงเท่านั้น

เอาใจทหารหาญ เริงรื่น อยู่นา

จงพ่ออย่ายินยล แต่ตื้น

รู้เชิงพิชัยชาญ ชุมค่าย ควรนา

จงจำคำพ่อไซร้ สั่งสอน

อุปมา

อุปลักษณ์

สัญลักษณ์

บุคคลวัต

เบื้องนั้นนฤนาถผู้ สยามมินทร์ เบี่ยงพระมาลาผิน ห่อนพ้อง ศัสตราวุธอรินทร์ ฤาถูก องค์เอย เพราะพระหัตถ์หากป้อง ปัดด้วยขอทรง

พระคุณตวงเพียบพื้น ภูวดล เต็มตรลอดแหล่งบน บ่อนใต้ พระเกิดพระก่อชนม์ ชุบชีพ มานา เกรง บ่ ทันลูกได้ กลับเต้าตอบสนอง

เทวัญแสดงเหตุให้ สังหร เห็นแฮ เห็นกระแสสาคร หลั่งล้น ไหลลบวนาดอน แดนตก ทิศนา พระแต่เพ่งฤาพ้น ที่น้ำนองสาย

กลใดไป่ช่วยแผ้ว นภา ดลฦา ใสสรว่างธุมา มืดด้วย มลักเล็งเหล่าพาธา ทวยเศิก สมรแฮ เห็นตระหนักเนตรด้วย ดั่งนี้แหนงฉงาย

ร่ายสุภาพ, โคลงสองสุภาพ และ โคลงสี่สุภาพ

ร่ายสุภาพ, ร่ายดั้น, โคลงสามสุภาพ และ โคลงสี่สุภาพ

ร่ายสุภาพ, ร่ายโบราณ, โคลงสองสุภาพ และ โคลงสี่สุภาพ

ร่ายสุภาพ, โคลงสองสุภาพ, โคลงสามสุภาพ และ โคลงสี่สุภาพ

การเข้าลิลิต

สัมผัสระหว่างบท

การเข้าสัมผัสลิลิต

สัมผัสระหว่างวรรค

ร่ายโบราณ

ร่ายดั้น

ร่ายยาว

ร่ายสุภาพ

เอก ๗ โท ๓

เอก ๗ โท ๔

เอก ๓ โท ๗

เอก ๔ โท ๗

ร่ายสุภาพ

โคลงสองสุภาพ

โคลงสามสุภาพ

โคลงสี่สุภาพ

ร่ายสุภาพ

โคลงสองสุภาพ

โคลงสามสุภาพ

โคลงสี่สุภาพ

อุปลักษณ์

สัทพจน์

บุคคลวัต

อุปมา

อุปลักษณ์

สัทพจน์

บุคคลวัต

อุปมา

อุปลักษณ์

สัทพจน์

อติพจน์

อุปมา

การเล่นคำ

การเล่นสัมผัสสระ

การเล่นสัมผัสพยัญชนะ

การเล่นสัมผัสวรรณยุกต์

การเล่นคำ และ อุติพจน์โวหาร

การเล่นสัมผัสสระ และ สัทพจน์โวหาร

การเล่นสัมผัสพยัญชนะ และ อุปมาโวหาร

การเล่นสัมผัสพยัญชนะ และ บุคคลวัต