แม่พลอย

แม่ลออ

พระยาภักดี

นายล้ำ

เคยทำบุญคุณแก่เขาไว้มาก

ไม่มีใครคบค้าสมาคมด้วย

แต่งงาน มีครอบครัว

มีบ้าน มีเรือน

กำไลทอง

แหวนทอง

สร้อยทอง

ต่างหูทอง

คนรู้จักพูดย่อมเอาตัวรอดได้ดี

รู้จักคว้าโอกาส เมื่อมีโอกาสเข้ามาถึง

อย่าทำให้ตนเองตกต่ำเพราะการกระทำของตนเอง

ความรักที่เกิดจากความไม่เต็มใจ ย่อมมีแต่ความทุกข์

ฉากดี ตัวละครมาก

เรื่องสนุก บทสนทนาคมคาย

ให้ข้อคิดในการดำเนินชีวิต

เนื้อเรื่องครบทุกรส รัก โศก สะเทือนใจ

เห็นว่าลูกโตพอที่จะรู้ความจริงได้แล้ว

จะได้อยู่ใกล้ชิดช่วยดูแลบ้านให้ลูก

จะได้ให้ลูกสาวเลี้ยงตนเอง

จะได้ประกอบพิธีสมรสให้ลูก

อับอาย

ภาคภูมิใจ

รักลูก

เสียใจ

งามทั้งกิริยาและวาจา

มองคนในแง่ดี

มีความกตัญญู

ตรงต่อเวลา

ความกตัญญูกตเวที

ความรัก

ความโลภ

ความเสียสละ

ความกตัญญูของลูกที่มีต่อพ่อบังเกิดเกล้า

ความรักของพ่อเลี้ยงที่มีต่อลูกเลี้ยง

ความรู้สึกอย่างหนึ่งที่มีในจิตใจของผู้เป็นพ่อแม่ นั่นคือความเห็นแก่ลูก

วิถีชีวิตมนุษย์มีทั้งทุกข์และสุข เช่นเรื่องเห็นแก่ลูก

แม่นวล

แม่บัว

แม่ออง

อ้ายคำ

10ปี,เพราะทำร้ายแม่ลออ

8ปี,เพราะโดนใส่ร้ายว่าทำผิด

10ปี,เพราะนายล้ำทุจริตในหน้าที่

9ปี,เพราะนายล้ำค้าฝิ่นกับคนจีน

นายล้ำไม่ยอมให้เลี้ยงแม่ลออ

เพราะแม่นวลหมดหนทางในการดูแลลูก

เพราะแม่นวลป่วยหนักจึงขอให้พระยาภัคดีดูแลให้

พระยาภัคดีลักพาตัวพ่อลออมา

อ้ายคำ

นายทองคำ

นายเพรชประดุจเเสง

นายทองหลอด

การเคารพนับถือผู้ใหญ่

การมีปิยวาจา

การมีน้ำใจต่อผู้อื่น

การกตัญญูต่อผู้มีพระคุณ

บุคคลที่มีนิสัยไม่ดี

บุคคลที่รูปร่างอัปลักษณ์

บุคคลที่สังคมรังเกียจ

บุคคลที่ไม่มีคุณลักษณะของกุลสตรี

อ้ายคำ

นายล้ำ

แม่ลออ

พระยาภักดีนฤนาท

มีการบรรยายฉาก

มีข้อคิดแลคติธรรม

สร้างอารมณ์สะเทือนใจ

ดำเนินเรื่องด้วยบทสนทนา

ความกตัญญูของลูก

ความรักของหนุ่มสาว

ความรักในครอบครัว

ความรักของพ่อกับลูก

โชคร้ายเป็นเรื่องของเคราะห์กรรมที่ไม่มีใครฝ่าฝืนได้

พฤติกรรมมีส่วนสำคัญในการกำหนดชะตาชีวิตมนุษย์

ผู้หลงผิดเมื่อกลับตัวได้ย่อมได้รับความชื่นชมจากชนทุกชั้น

มนุษย์ย่อมทำได้ทุกอย่างเพื่อความอยู่รอดเมื่อไม่มีทางเลือก

เศร้า

โกรธ

สงสัย

ประชดประชัน

นายทองคำ

หลวงกำธร

เจ้าคุณรณชิต

นายล้ำ

แม่ลออน่ะดีเกินที่จะเป็นลูกคนเช่นแก

หล่อนได้เขียนรูปพ่อของหล่อนขึ้นไว้ในใจเป็นคนดีไม่มีที่ติ ผมไม่ต้องการลบรูปนั้นเสียเลย

ผมไม่จำเป็นต้องฝากแม่ลออแก่เจ้าคุณ เพราะเจ้าคุณได้เป็นพ่อหล่อนดียิ่งกว่าผมร้อยเท่าพันทวี

อย่าได้บอกความจริงแก่แม่ลออเลย ให้เขาคงนับถือรูปผมอันเก่านับว่าเป็นพ่อเขา และให้นับถือว่าตัว ผมเป็นเสมือนอา

พระขรรค์เพชร

พระมหาธีรราชเจ้า

พระยาอุปกิตศิลปสาร

พระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖

กรุงเทพ,นักบัญชี

พิษณุโลก,เสมียนบัญชี

ระยอง,ทหาร

นครราชสีมา,นายก

เพราะเเม่ลออท้องก่อนเเต่ง

เพราะนายล้ำชอบพระยาภัคดี

เพราะนายอ้ายคำชอบแม่ลออ

เพราะแม่ลออเห็นรูปนายเเล้วคิดว่านายล้ำเป็นคนดี