เมื่อกุมารนั้นคลอดออกจากท้องแม่ ออกแลไปบ่มิพ้นตน ตนเย็นนั้นแลเจ็บเนื้อเจ็บตนนักหนา

สิ่งอาหารอันแม่กินเข้าไปในท้องนั้นไหม้และย่อยลง ด้วยอำนาจแห่งไฟธาตุอันร้อนนั้น ส่วนตัวกุมารนั้น บ่มิไหม้

เมื่อกุมารอยู่ในท้องแม่นั้นลำบากนักหนา พึงเกลียด พึงหน่ายพ้นประมาณนัก ก็ชื้นแลเหม็นกลิ่นตืดและ เอือนอันได้ 80 ครอก

แลกุมารนั้นเจ็บเนื้อเจ็บตนดั่งคนอันท่านขังไว้ในไหอัน คับแคบนักหนา แค้นเนื้อแค้นใจ แลเดือดเนื้อเดือดใจ นักหนา เหยียดตีนมือบ่มิได้ ดั่งท่านเอาใส่ไว้ในที่คับ

เร็ว

ที่ว่าง

ป่าช้า

เกิด กำเนิด

คนผู้ใดจากแต่นรกมาเกิดนั้น เมื่อคลอดออกตนกุมารนั้นร้อน

อันว่าสายสะดือแห่งกุมารนั้นกลวงดั่งสายก้านบัวอันมีชื่อว่าอุบล

ในท้องแม่นั้นร้อนนักหนาดุจดั่งเราเอาใบตองเข้าจ่อตน แลต้มในหม้อนั้นไสร้

เลือดแลน้ำเหลืองย้อยลงเต็มตนยะหยดทุกเมื่อแล ดุจดั่ง ลิงเมื่อฝนตก แลนั่งกำมือเซาเจ่าอยู่ในโพรงไม้นั้นแล

อัมพุทะนั้นโดยใหญ่ไปทุกวารไสร้ ครั้นได้ถึง 7 วาร ข้นเป็นดั่งตะกั่วอันเชื่อมอยู่ในหม้อเรียกชื่อว่าเปสิ

เมื่อกุมารอยู่ในท้องแม่นั้นลำบากนักหนา พึงเกลียด พึงหน่ายพ้นประมาณนัก ก็ชื้นแลเหม็นกลิ่นตืดและ เอือนอันได้ 80 ครอก

จะงอยไส้ดือนั้นกลวงขึ้นไปเบื้องบนติดหลังท้องแม่แลข้าว น้ำอาหารอันใดแม่กินไสร้ แลโอชารสนั้นก็เป็นน้ำชุ่มเข้าไป ในไส้ดือนั้น

ผิรูปอันจะเกิดเป็นชายก็ดีเป็นหญิงก็ดี เกิดมีอาทิแต่เกิด เป็นกลละนั้นโดยใหญ่แต่ละวันแลน้อย ครั้นถึง 7 วัน เป็นดั่งน้ำล้างเนื้อนั้นเรียกว่าอัมพุทะ

ผิแลคนอันมาแต่นรกก็ดี แลมาแต่เปรตก็ดี มันคำนึงถึง ความอันลำบากนั้น ครั้นว่าออกมาก็ร้องไห้แล

เบื้องหลังกุมารนั้นต่อหลังท้องแม่ แลนั่งยองอยู่ในท้องแม่ แลกำมือทั้งสองคู้คอต่อหัวเข่าทั้งสอง เอาหัวไว้เหนือ หัวเข่าเมื่อนั่งอยู่นั้น

เมื่อแรกมาเกิดในท้องแม่ก็ดี เมื่ออยู่ในท้องแม่ก็ดี เมื่อออกจากท้องแม่ก็ดี ในกาลทั้ง 3 นั้นย่อมหลง บ่มิได้คำนึงรู้อันใดสักสิ่ง

ด้วยอำนาจแห่งไฟธาตุอันร้อนนั้น ส่วนตัวกุมารนั้นบ่มิไหม้ เพราะว่าเป็นธรรมดาด้วยบุญกุมารนั้นจะเป็นคนแลจึง ให้บมิไหม้บมิตายเพื่อดั่งนั้นแลแต่กุมารนั้นอยู่ในท้องแม่

แต่นั้นไปเมือหน้ากุมารนั้นจึงรู้หายใจเข้าออกแล

จะงอยไส้ดือนั้นกลวงขึ้นไปเบื้องบนติดหลังท้องแม่

แค้นเนื้อแค้นใจ แลเดือดเนื้อเดือดใจนักหนา เหยียดตีมือบ่มิได้

เลือดแลน้ำเหลืองย้อยลงเต็มตนยะหยดทุกเมื่อแล ดุจดั่ง

ลิงเมื่อฝนตก แลนั่งกำมือเซาเจ่าอยู่ในโพรงไม้นั้นแล

ลมอันมีในท้องผู้น้อยค่อยพัดออกก่อน ลมอันมี ภายนอกนั้นจึงพัดเข้านั้นนักหนา

ผิรูปอันจะเกิดเป็นชายก็ดีเป็นหญิงก็ดี เกิดมีอาทิแต่เกิด เป็นกลละนั้นโดยใหญ่แต่ละวันแลน้อย

ผิแลคนอันมาแต่นรกก็ดี แลมาแต่เปรตก็ดี มันคำนึงถึง ความอันลำบากนั้น ครั้นว่าออกมาก็ร้องไห้แล

แลกุมารนั้นเจ็บเนื้อเจ็บตนดั่งคนอันท่านขังไว้ในไหอัน คับแคบนักหนา แค้นเนื้อแค้นใจ แลเดือดเนื้อเดือดใจ นักหนา

ด้วยอำนาจแห่งไฟธาตุอันร้อนนั้น ส่วนตัวกุมารนั้นบ่มิไหม้ เพราะว่าเป็นธรรมดาด้วยบุญกุมารนั้นจะเป็นคนแล จึงให้บมิไหม้บมิตายเพื่อดั่งนั้นแลแต่กุมารนั้นอยู่ในท้องแม่

ตนเย็นนั้นแลเจ็บเนื้อเจ็บตนนักหนา ดั่งช้างสารอันท่าน ชักท่านเข็นออกจากประตูลักษอันน้อยนั้น แลคับตัวออก ยากลำบากนั้น ผิบ่มิดั่งนั้น ดั่งคนผู้อยู่ในนรกแล

เมื่อแรกมาเกิดในท้องแม่ก็ดี เมื่ออยู่ในท้องแม่ก็ดี เมื่อออก จากท้องแม่ก็ดี ในกาลทั้ง 3 นั้นย่อมหลงบ่มิได้คำนึงรู้อัน ใดสักสิ่ง

แลกุมารนั้นเจ็บเนื้อเจ็บตนดั่งคนอันท่านขังไว้ในไหอัน คับแคบนักหนา แค้นเนื้อแค้นใจ แลเดือดเนื้อเดือดใจ นักหนา

ครั้นว่าออกมาไสร้ ก็ย่อมหัวร่อก่อนแล

พัดให้ตัวกุมารนั้นขึ้นหนบน ให้หัวลงมาสู่ที่จะออกนั้น

เมื่ออยู่ในท้องแม่นั้นบ่ห่อนจะรู้หลงแลยังคำนึงรู้อยู่ทุกอัน

ครั้นออกจากท้องแม่ไสร้ ลมอันมีในท้องผู้น้อยค่อยพัด ออกก่อน

ไม่มีแรง

ห้อยหัว กลับหัว

เหี่ยวแห้งไม่สดชื่น

โคลงเคลง ทรงตัวไม่ได้

เลือดแลน้ำเหลืองย้อยลงเต็มตนยะหยดทุกเมื่อแล

เมื่อจะคลอดออก ตนกุมารนั้นเย็น เย็นเนื้อเย็นใจ

แลภูเขาอันชื่อคังไคยบรรพตหีบแลเหงแลบดบี้ นั้นแล

คนผู้ใดจากแต่นรกมาเกิดนั้น เมื่อคลอดออกตนกุมารนั้น ร้อน

เร็ว

ที่ว่าง

ป่าช้า

เกิด กำเนิด

สวรรค์ มนุษย์ นรก

สวรรค์ มนุษย์ บาดาล

กามภูมิ รูปภูมิ อรูปภูมิ

กามภูมิ อกามภูมิ นิพพาน

เรียกอีกชื่อหนึ่งว่า เตภูมิกถา

เป็นผลงานพระราชนิพนธ์ของพญาเลอไทย

กวีทรงพระราชนิพนธ์ขึ้นเพื่อใช้เทศนาโปรด พระราชมารดา

เป็นวรรณคดีที่มีอิทธิพลต่อความคิดความเชื่อเรื่อง โลกและจักรวาลของคนไทย

เบญจสาขาหูด

อัมพุทะ

ฆนะ

เปสิ

คนผู้ใดจากแต่นรกมาเกิดนั้น เมื่อคลอดออกตนกุมารนั้นร้อน

อันว่าสายสะดือแห่งกุมารนั้นกลวงดั่งสายก้านบัวอันมีชื่อว่าอุบล

ในท้องแม่นั้นร้อนนักหนาดุจดั่งเราเอาใบตองเข้าจ่อตน แลต้มในหม้อนั้นไสร้

เลือดแลน้ำเหลืองย้อยลงเต็มตนยะหยดทุกเมื่อแล ดุจดั่ง ลิงเมื่อฝนตก แลนั่งกำมือเซาเจ่าอยู่ในโพรงไม้นั้นแล